ဒီမိုကေရစီစနစ္မွာတရားေရးမ႑ိုင္ ဟာအေရးအႀကီးဆံုးျဖစ္သလိုလြတ္လပ္ပြင့္လင္းတဲ့တရာ းစီရင္ေရးကတန္းဖိုးႀကီးလွပါတယ္။ႏိုင္ငံသားတိုင္းဟာ အားကိုရာဆိုလို႔တရားဥပေဒသာ႐ွိပါတယ္။
အာဏာမ႑ိဳင္(၃) ရပ္ရဲ႕တရားစီရင္ေရးအာဏာဆိုတာ လူတိုင္းႏွင့္သက္ဆိုင္ပါတယ္။လူ ထုရဲ႕
အက်ိဳးစီးပြား ထိခိုက္ပ်က္စီးေစမယ့္အလုပ္၊လူ တစ္ဦးတစ္ေယာက္ရဲ့ အက်ိဳးစီးပြားပ်က္စီးေစမယ့္အလု ပ္ကို
ဥပေဒကတားျမစ္ထားတယ္။လုပ္ရင္ဥပေ ဒခ်ိဳးေဖာက္တာပဲ၊ျပစ္မႈက်ဴးလြန္တာပဲ။အဲဒီ အတြက္သတ္မွတ္
တဲ့ဥပေဒအတိုင္းအျပစ္ဒဏ္က်ခံရမယ္။အျ ပစ္ေပးတာခံရမယ္။ဘယ္သူကအျပစ္ေပးမွာလဲ။ဘယ္သူက
ဆံုးျ ဖတ္မွာလဲ။သတ္မွတ္ခ်က္ဥပေဒအရလူထုက ေပးအပ္ထားတဲ့အာဏာကိုအသံုးျပဳၿပီး အျပစ္ေပးပိုင္
ခြင့္အာဏာ႐ွိတဲ့ တရားသူႀကီးေတြကအျပစ္ေပးမွာျဖစ္တယ္။ လူတစ္ေယာက္ဟာဥပေဒကသတ္မွတ္
ထားတဲ့ ဥပေဒတရပ္ရပ္ကိုေဖာက္ဖ်က္က်ဴးလြန္တယ္ဆိုရင္သူ.ကိုတရာ းသူႀကီးကအျပစ္ေပးတယ္။
သူမွာအျပစ္ေပးပိုင္ခြင့္ အာဏာကိုလူထုကေပးအပ္ထားတယ္။ဒါေၾကာင့္သူကအျပစ္ေပး တယ္။အျပစ္
လုပ္ထားသူကလည္းနာခံရတယ္။မနာခံလို ႔မရဘူး။ဥပေဒဆိုတာ႐ွိတယ္။အဲဒီဥပေဒအတိုင္း စီရင္ေဆာင္ရြက္သူဟာ စီရင္ေဆာင္ရြက္ပိုင္ခြင့္အာဏာ႐ွိ တဲ့သူျဖစ္တယ္။တရားစီရင္ေရး
အာဏာဆိုတာဒါပါပဲ။
တရားစီရင္ေရးအာဏာဟာသိပ္အေရးႀကီး ပါတယ္။တရားစီရင္တယ္ဆိုတာတရားကိုေ ဆာင္ရြက္တာ။
အဆံုးအျဖတ္ေပးတာလို႔အဓိပၸယ္ရတယ္။တရားကိုစီ ရင္တာ၊တရားေအာင္စီရင္တာ၊မတရားစီရင္တာ
မဟုတ္ ဘူး။မတရားေဆာင္ရြက္တာမဟုတ္ဘူး။အထက္မွာေဖာ္ျ ပခဲ့တဲ့အတိုင္းလူထုအက်ိဴးစီးပြား
အတြက္ဥပေဒေတြ ျပဌာန္းအတည္ျပဳထားတယ္။တစ္စံုတစ္ရာအမႈအခင္း အေရးကိစၥေပၚရင္
ဥပေဒအရဆံုးျဖတ္ေဆာင္ရြက္ၾကရမယ္။ အဲဒါတရားစီရင္တာပါပဲ။တရားေအာင္ တရားသျဖင့္ျဖစ္ေအာင္
စီရင္ေဆာင္ရြက္တာလို႔နားလည္ရပါမယ္။ တရားစီရင္တဲ့အခါမွာတရားဥပေဒသတ္ မွတ္ခ်က္မ်ားႏွင့္
အညီလြတ္လပ္စြာတရားစီရင္ရမယ္။လြတ္လပ္စြာဆိုတဲ့ စကားရပ္ဟာသိပ္အေရးႀကီးပါတယ္။လူေ တြရဲ႕ရာထူးဂုဏ္သိမ္၊ဥစြာဓနႂကြယ္ဝမႈ၊တန္ခိုးျသဇာ႐ွိမႈစတာေ တြေၾကာင့္(ဝါ)အဲဒါေတြကိုအလြဲသံုးစား
လုပ္ၿပီးတရားစီ ရင္ရာမွာ ဝင္ေရာက္ျခယ္လွယ္တတ္တယ္။ေငြမ်ားတရားႏိုင္ဆို တဲ့စကားပံုလိုေပါ့။
အဲဒီလို တရားကိုမတရားဝင္ေရာက္စြက္ဖက္ျ ခယ္လွယ္ျခင္းမ႐ွိေစရဘူး။ဒါမွလြတ္လပ္တဲ့ တရားစီ
ရင္ေရးျဖစ္မယ္။အထူးသျဖင့္ အာဏာ႐ွိတဲ့သူဝင္ေရာက္စြက္ဖက္တာ မ်ိဳးလံုးဝမ႐ွိေစရဘူး။ေနာက္တခ် က္ကလည္းတရားစီရင္တာကိုအမ်ားေ႐ွ ႕ေမွာက္မွာလုပ္ရမယ္။သေဘာကတိတ္တိတ္ႀကိတ္ၿပီး
လူမသိသူမသိတရားစီ ရင္ၿပီးဒီလိုစီရင္ခ်က္ခ်မွတ္လိုက္သည္ဆိုတာမ်ိဳးမျဖစ္ေ စရဘူး။လူအားလံုး
(ဝါ)အမ်ားေ႐ွ႕ေမွာက္မွာေပၚေ ပၚထင္ထင္တရားစီရင္တာမ်ိဳးျဖစ္ရမယ္။ပုန္းလ်ွိဳးကြ ယ္လွိ်ဳးႀကိတ္ခ်လိုက္တာ
မ်ိဳးမျဖစ္ေစရဘူး။ေနာက္တစ္ခ်က္ ကဥပေဒႏွင့္အညီတရားခံ(ဝါ)အျပစ္ေပးခံရသူမွာခုခံေ ခ်ပပိုင္ခြင့္၊အယူခံ
ပိုင္ခြင့္႐ွိရမယ္။ျပစ္ဒဏ္မခ် ခင္တရားရံုးမွာရင္ဆိုင္ကတည္းကသူမွာခုခံေခ်ပပိုင္ခြင့္၊ ခုခံေခ်ပေပးမယ့္ေ႐ွ႕ေန
ေ႐ွ႕ရပ္ကိုဌားရမ္းပိုင္ခြင့္႐ွိ ရမယ္။ျပစ္ဒဏ္ခ်မွတ္ၿပီးရင္လည္း ဥပေဒအရအဆင့္ဆင့္အယူခံပိုင္ခြင့္ ႐ွိရမယ္။ဒါလူ႔အခြင့္ေရးပဲ။ျပစ္မႈထင္႐ွားလို႔ျ ပစ္ဒဏ္က်သည့္တိုင္မက်ခင္မွာခုခံေ ခ်ပခြင့္၊အယူခံခြင့္႐ွိရမယ္။ႏို င္ငံမွာအျမင့္ဆံုးကျပည္ေထာင္စုတရားလႊတ္ခ်ဳပ္ပဲ။ အဆင့္ဆင့္ေအာက္ရံုးမ်ားအထိတရား စီရင္ေရး
အာဏာကိုခြဲေဝအပ္ႏွင္းထာ းတယ္။တရားရံုးအဆင့္ဆင့္မွာတရား သူႀကီးေတြ၊ေ႐ွ႕ေနေတြ၊
ရဲအရာ႐ွိေတြ၊ရဲေတြသူ႔ေနရာနဲ႔သူ စနစ္တက်႐ွိရတယ္။တရားခံ၊တရားလို၊သက္ေသ၊သက္ေသခံ ပစၥည္းစတဲ့အခင္းအက်င္းေတြဟာလည္းသူေနရာနဲ႔သူ ႐ွိရတယ္။တရားစီရင္ေရးဟာယဥ္ေက်းတဲ့လူမ်ိဳး
တစ္ မ်ိဳး၊ယဥ္ေက်းတဲ့တိုင္ျပည္တစ္ျပည္ရဲ႕ျပယုဂ္တစ္ခုျ ဖစ္တယ္။ေနာက္တစ္ကဥပေဒရဲ႕ေ႐ွ႕ေမွာက္မွာလူ
အားလံုး ဟာတန္းတူရည္တူအတူတူပဲ။ဆိုခ်င္တာကသူကေတာ့အစိုး ရအရာ႐ွိႀကီးပဲ။
သူကေတာ့အေႏွးယာဥ္သမားပဲ။မတူၾကဘူ းဆိုတာဥပေဒရဲ႕ေ႐ွ႕ေမွာက္(ဝါ)ဥပေဒရဲ႕ေအာ က္မွာမ႐ွိ
ဘူး။အတူတူပဲ။ရထားေပၚ၊ ကားေပၚခါးပိုက္ႏိႈက္လည္းအျပစ္က်ဴ းလြန္သူပဲ။ဟိုအျမင့္ဆံုးကႏိုင္ငံ့ ဘ႑ႏိႈက္ေနတဲ့ပုဂၢိဳလ္ႀကီးလည္းအျပစ္က်ဴးလြန္တာပဲ။ႏိႈက္တာ ခ်င္းအတူတူပဲ။တစ္ေယာက္ကို
အျပစ္ေပးၿပီးတစ္ေယာ က္ကိုလ်စ္လ်ဴရႈတာမ်ိဳးမ႐ွိေစရဘူး။တရားစီရင္ေ ရးအာဏာဟာအားလံုး
ကိုလႊမ္းျခံဳတယ္ ။အားလံုးရဲ႕အေပၚမွာ႐ွိတယ္။
စာေရးသူရဲ႕လြယ္ကူ႐ွင္းလင္းေနတဲ့ စာသားမ်ားႏွင့္အဓိပၸါယ္ဖြင့္ဆိုခ်က္မ်ားထပ္မံဆားျ ဖဴးရမည္ဆိုလ်ွင္ -
သက္ဆိုင္ရာ အာဏာပိုင္မ်ားသည္မိမိထင္ရာျမင္ ရာကိုလုပ္ကိုင္ေဆာင္ရြက္ခြင့္အာဏာမ႐ွိ ဘဲ တရားဝင္အတည္ျဖစ္ေနေသာဥပေဒမ်ားႏွင့္ဆီေလ်ာ္ ကိုက္ညီသည့္အတိုင္းတာအရသာလုပ္ကိုင္ေဆာင္
ရြက္ေစျခင္ းျဖစ္သည္။ဆိုလိုတာက မည္သည့္ကိစၥရပ္ကိုမဆိုဥပေဒမဲ့၊ တရားလက္လြတ္ျပဳမႈေဆာင္
ရြက္ျခင္းကို ခြင့္မျပဳဘဲ ျပဌာန္းထား႐ွိၿပီးျဖစ္ေသာ ဥပေဒမ်ားႏွင့္အညီသာလ်ွင္မည္သူမဆိုလိုက္နာ
က်င့္ၾကံျပဳမူေဆာင္ ရြက္ေစျခင္းျဖစ္ေပသည္။ဥပေဒကို ဥပေဒျပဳလုပ္သူအပါအဝင္ႏိုင္ငံသား အား
လံုးက ေလးစားလိုက္နာၾကရမည္ျဖစ္သည္။အဆို ပါဥပေဒကိုခ်ိဳးေဖာက္ပါက ဥပေဒကိုျပဳသူပင္ျဖစ္ေစ၊
ဥပေဒကိုကိုင္တြယ္က်င့္သံုးေသာ အစိုးရပင္ျဖစ္ေစကာမူ ဥပေဒအရသတ္မွတ္ထားသည့္ျပစ္ဒဏ္ကို က်ခံရမည္ျဖစ္ေပသည္။ဤသည္မွာတရားဥပေဒစိုး မိုးေရး၏အဓိကႏွင့္အေျခခံအက်ဆံုးေသာမူ
တစ္ရပ္ လည္းျဖစ္ေပသည္။
ဥပေဒေရးရာဓေလ့ထံုးစံတြင္ေဒသဆို င္ရာဓေလ့ထံုးစံႏွင့္အရပ္ရပ္ဓေလ့ထံုးစံဟူ၍ႏွစ္မ်ိဳးႏွ စ္စား႐ွိသည္
။ေဒသဆိုင္ရာဓေလ့ထံုး စံတစ္ခုကိုတရားရံုးမ်ားကဥပေဒအျ ဖစ္အသိအမွတ္ျပဳရန္အတြက္ယင္းဓေလ့
ထံုးစံ သည္ဥပေဒခ်မွတ္ထားေသာလိုအပ္ခ်က္မ်ားႏွင့္ျပည့္ စံုရန္လိုေပသည္။အဓိကလိုအပ္ခ်က္မွာ(၁)
။ေလ်ာ္ကန္ သင့္ျမတ္ျခင္း၊(၂)။ျပဌာန္းဥပေဒႏွင့္ကိုက္ညီျခင္း။( ၃)။အခြင့္အေရးအျဖစ္သိမွတ္လိုက္နာျခင္း
။(၄)မမွတ္မိႏို င္ေလာက္ေအာင္ေ႐ွးက်ျခင္းတို႔ျဖစ္သည္။အရပ္ရပ္ဓေလ့ ထံုးစံကိုတစ္ႏိုင္ငံလံုးကဥပေဒကဲ့သို႔
လိုက္နာၾကရသည္။ ႏိုင္ငံ၏အရပ္ရပ္ဓေလ့ထံုးစံသည္ေဒသဆိုင္ရာဓေလ့ထံု းစံကဲ့သို႔ပင္မမွတ္
မိႏိုင္ေလာက္ေအာင္ေ႐ွးက်မွသာဥပေ ဒေရးရာဓေလ့ထံုးစံျဖစ္၍ဥပေဒကဲ့သို႔စြမ္းအင္အာဏာ ႐ွိေပသည္။
အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ ႏိုင္ငံသားႏွင့္ႏိုင္ငံေရးအခြင့္ေ ရးဆိုင္ရာသေဘာတူစာခ်ဳပ္၁၃၂၏အပိုဒ္(၇)၌ မည္သူတစ္ဦတစ္ေယာက္ကိုမ်ွညႇဥ္းပန္းႏွိပ္စက္ျခင္း(သို္႔မဟုတ္)ရက္စက္ၾကမ္းၾကဳတ္ေသာ၊လူမ
ဆန္ေသာ၊ဂု ဏ္သေရပ်က္ေစေသာဆက္ဆံမႈမ်ိဳး(သို႔မဟုတ္)အျ ပစ္ေပးမႈမ်ိဳးမျပဳလုပ္ရဟုျပဌာန္း
ထားပါသည္။
ျမန္မာႏိုင္ငံ႐ွိအခ်ိဳ႕ေသာတရား ရံုးမ်ားတြင္စီရင္ခ်က္ခ်မွတ္ရာ၌ တရားမ်ွတမႈႏွင့္သင့္ျမတ္ေလ်ာ္ ကန္မႈမ႐ွိေသာ
စီရင္ခ်က္မ်ားကိုေတြ႔ရမည္ျဖစ္ သည္။ဥပမာအားျဖင့္ရန္ကုန္တိုင္းေဒသႀကီးတရားသူႀကီး ခ်ဳပ္ႏွင့္တရားသူႀကီး
မ်ားကိုအဂတိလိုက္စားမႈတိုက္ဖ်က္ေ ရးေကာ္မ႐ွင္ကတရားစြဲဆိုထားသည္ကိုေတြ႔ရမည္ျ ဖစ္သည္။
တရားေရးမ႑ိဳင္ၾကံ့ခိုင္တည့္မတ္ေ စရန္အတြက္လြတ္လပ္ေသာတရားစီရင္မႈ ႐ွိရမည္ျဖစ္သည္။
လြတ္လပ္ေသာတရားစီရင္မႈမ႐ွိလ်ွင္တရားဥပေဒစို းမိုေရးဆိုသည္မွာလည္းမ႐ွိႏိုင္ေပ။ထို႔အတူျပည္သူ တို႔သည္လည္းတရားရံုးမ်ားအေပၚ၌ယံုၾကည္ကိုးစားမႈျ ပဳႏိုင္လိမ့္မည္မဟုတ္ေခ်။ထို႔အျပင္လြတ္လပ္ေသာ
တရားစီ ရင္ေရးသည္ဒီမိုကေရစီ၏အေျခခံအုတ္ျမစ္မ်ားအနက္လို အပ္ခ်က္တစ္ခုလည္းျဖစ္ေပသည္။
တရားဥပေဒစိုးမို းမႈအေျခခံမ႐ွိဘဲဒီမိုကေရစီကိုတည္ေဆာက္ႏိုင္မည္ မဟုတ္သကဲ့သို႔လူ႔အခြင့္အေရး
မ်ားလည္းထြန္းကားႏို င္မည္မဟုတ္ေပ။တရားစီရင္ေရး၏လြတ္လပ္မႈကိုေလးစာ းအသိမွတ္ျပဳ
၍ကာကြယ္ေစာင့္ေ႐ွာက္ရန္မွာႏိုင္ ငံေတာ္အစိုးရ၏တာဝန္ျဖစ္ေပသည္။တရားစစ္ေဆးစီရင္မႈ လုပ္ငန္းစဥ္အတြင္းၿခိမ္းေျခာက္ျခင္း(သို႔)ဝင္ေရာ က္စြက္ဖက္ျခင္းတို႔မျပဳရန္ျဖစ္သည္။ထို႔အတူ
တရားသူႀကီးမ်ား အေနျဖင့္လည္းစီရင္ခ်က္မ်ားခ်မွတ္ရာ၌ အဂတိတရားမလိုက္စားဘဲဥပေဒ၏မ်က္ႏွာ
သာကိုသာၾကည့္၍တည့္ မတ္စြာဆံုးျဖတ္ရန္တာဝန္႐ွိေပသည္။
စာေပသစၥာျဖင့္
ဟသၤာ(ေတာင္တြင္းႀကီး)
No comments:
Post a Comment