စိတ္ထားေျပာင္းၾကဘို႔လိုၿပီ

၃၈ျဖာမဂၤလာထဲက လူမိုက္ကိုမေပါင္းေဖာ္ရ ၊ပညာ႐ွိကိုဆည္းကပ္ရမည္ဆိုတဲ့ ပထမဆံုးအပိုဒ္ကိုေျပာၾကားသြားမွာပါ၊လူမိုက္ဆိုတာက၊မေကာင္းမႈ ဒုစ႐ိုက္(၁၀)ပါးပဲျဖစ္ပါတယ္၊၁။ ကိုယ္ျဖင့္ျပဳလုပ္ေသာစ႐ိုက္ဆိုး(၃)ပါး၊၂။ႏႈတ္ျဖင့္ျပဳလုပ္ေသာစ႐ိုက္ဆိုး(၄)ပါး၊၃။စိတ္ျဖင့္ျပဳလုပ္ေသာစ႐ိုက္ဆိုး(၃)ပါးပါ ခ်ဲ့ျပရရင္ ၁။ကိုယ္ျဖင့္ျပဳလုပ္တဲ့စ႐ိုက္ဆိုး(၃)ပါးကေတာ့(က)သူတပါးအသက္ကိုသတ္ျခင္း၊(ခ)သူတပါးဥစၥာကို ခိုးယူျခင္း၊(ဂ)ကာမမႈေဖာက္ျပန္ျခင္းတို႔ျဖစ္သည္။၂။ႏႈပ္ျဖင့္ျပဳလုပ္ေသာစ႐ိုက္ဆိုး(၄)ပါးကေတာ့(က)မဟုတ္မမွန္လိမ္ညာေျပာဆိုျခင္း၊(ခ)ခင္မင္ေနသူအခ်င္းခ်င္းစိတ္ဝမ္းကြဲေအာင္ကုန္းတိုက္စကားေျပာဆိုျခင္း၊(ဂ)မိမိေကာ သူတပါးပါ အက်ိဳးမ႐ွိေသာစကားကိုေျပာဆိုျခင္း၊(ဃ)ၾကမ္းတမ္းေသာစကားကိုေျပာဆိုျခင္းတို႔ျဖစ္သည္။၃။စိတ္ျဖင့္ျပဳလုပ္ေသာစ႐ိုက္ဆိုး(၃)ပါး၊(က)သူတပါး၏ပစၥည္းကိုမိမိရယူႏိုင္ရန္မတရားေသာနည္း လမ္းျဖင့္ၾကံစီျခင္း၊(ခ)သူတပါး၏ပစၥည္းကိုဖ်က္ဆီးရန္ၾကံစည္ျခင္း၊(ဂ)အယူအျမင္မွားယြင္းျခင္းတို႔ျဖစ္သည္။ အထက္မွေဖာ္ျပခဲ့ေသာ စ႐ိုက္ဆိုးေတြကိုမျပဳလုပ္ဘဲေ႐ွာင္ၾကည္ေနသူကို စ႐ိုက္ေကာင္း႐ွိသူ၊စာရိတၱေကာင္းသူ ပညာ႐ွိသူဟု ဗုဒၶေဒသနာ၌ေဟာေျပာထားပါတယ္၊၃၈ျဖာမဂၤလာမွာက၊ပထမဆံုးေဖာ္ျပတဲ့စ႐ိုက္ဆိုးက်င့္သူကိုေ႐ွာင္ၾကဥ္ဘို႔နဲ႔၊ပညာ႐ွိသူကိုသာေပါင္းေဖာ္ဘို႔ေဟာၾကားထားတာ႐ွိပါတယ္၊အဲဒီလိုျပဳလုပ္ၾကမွသာလူသားေတြဟာ၊ႀကီးပြားခ်မ္းသာႏိုင္မွာျဖစ္ပါတယ္၊လူရယ္လို႔ျဖစ္လာရင္၊အဓိကက်ေသာလိုအင္မ်ားမလြဲမေသြျဖစ္ေပၚလာရပါတယ္၊အေရးေလးပါးလို႔လည္းေခၚပါတယ္၊အဲဒါေတြကေတာ့(၁)စားေရး၊(၂)ဝတ္ေရး၊(၃)ေနထိုင္ေရး၊(၄)စိတ္ေျဖေရးတို႔ပဲျဖစ္ပါတယ္၊သမိုင္းစဥ္ဆက္လူသားေတြဟာဒီအေရး(၄)ပါးျပည့္ဝေရးအတြက္ လႈပ္႐ွားခဲ့ၾကတယ္၊႐ုန္းကန္ခဲ့ၾကတယ္၊နည္းအမ်ိဳးမ်ိဳးနဲ႔လႈပ္႐ွားေနၾကရမွာသာျဖစ္တယ္၊လိုအင္ျပည့္ဝေရးအတြက္၊စည္းပြားဥစၥာမ်ားတို႔ကို႐ွာေဖြၾကရတယ္၊စီးပြားျပည့္ဝမွဒီအေရးေလးပါးကိုလြယ္ကူစြာေျဖ႐ွင္းႏိုင္မွာျဖစ္တယ္။ ဗုဒၶကလဲလူမႈဖူလံုေရး၊စီးပြားေရးျဖစ္ထြန္းေရးအတြက္ေဒသနာေတာ္မ်ားေဟာၾကားထားတာေတြ႐ွိပါတယ္၊ဗုဒၶဘုရား႐ွင္ဟာ၊ပကၠ ရ ပတၱအမည္႐ွိတဲ့နိဂံုးမွာသီတင္းသံုးေနစဥ္၊ဗ်ဂ ၣဝ ပဇၨေခၚတဲ့၊ဒါယကာတေယာက္ကလူဘဝဖူးလံုေရးအတြက္စီးပြားျဖစ္ေၾကာင္းတရားတို႔ကိုေမးေလ်ွာက္ခဲ့ပါတယ္၊ဘုရား႐ွင္က ေလာကခ်မ္းသာေၾကာင္းကို သမၸဒါတရားေလးပါးေဟာျပေတာ္မူခဲ့ပါတယ္၊၁။ဥ႒ာနသမၸဒါ၊မပ်င္းမရိ ထႂကြလံုးလ ဝိရိယ႐ွိမႈႏွင့္ျပည့္စံုျခင္း၊၂။အာရကၡသမၸဒါ။ရ႐ွိလာသည့္ ပစၥည္းဥစၥာတို႔ကိုလိမၼာကြၽမ္းက်င္စြာ ေစာင့္ေ႐ွာက္ထိန္းသိမ္းတတ္မႈႏွင့္ျပည့္စံုျခင္း၊၃။ကလ်ွာဏမိတၱသမၸဒါ။မွီခိုကိုးစားအားထားေလာက္သည့္မိတ္ေဆြေကာင္း႐ွိမႈႏွင့္ျပည့္စံုျခင္း၊၄။သမဇီဝိတသမၸဒါ။စနစ္တက်မ်ွတစြာအသက္ေမြးသံုးစြဲေနထိုင္တတ္မႈႏွင့္ျပည့္စံုျခင္းတို႔ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒါအျပင္၊ႀကီးပြားခ်မ္းသားျခင္း၊ေအာင္ျမင္ေက်ာ္ၾကားျခင္းစတဲ့၊အက်ိဳးေကာင္းမ်ားရ႐ွိေရးအတြက္ သပၸတၱိစက္ေခၚတဲ့၊စက္ေလးပါးႏွင့္ျပည့္စံုဘို႔လဲလိုအပ္ပါတယ္၊၁။ပဋိရႈပ ေဒသဝါသ။စီးပြားေရး၊ဘာသာေရးစသည့္ေအာင္ျမင္တိုးတက္ႏိုင္သည္အရပ္၌ေနထိုင္ျခင္း။၂။သပၸဴရိသူပနိႆယ။သူေတာ္ေကာင္းမ်ားႏွင့္ပညာ႐ွိမိတ္ေဆြေကာင္း၊အေပါင္းအသင္းမ်ား႐ွိျခင္း။၃။အတၱသမၼာပဏိစိ။မိမိကိုယ္ကိုလူေတာ္လူေကာင္းျဖစ္ေအာင္ျပဳျပင္ေပးရျခင္း။၄။ပုဗၺစ ကတပုညတာ။ေ႐ွ႕ပိုင္းကာလ၊ေ႐ွးဘဝကျဖည့္က်င့္ဆည္းပူးခဲ့ေသာေကာင္းေသာလုပ္ေဆာင္မႈ႐ွိျခင္း။ေလာကီ၊ေလာကုတၱရာဘက္စံုဖြင့္ၿဖိဳးတိုးတက္ေရးကိုရယူလိုေသာ ပုဂၢိဳလ္သည္အထက္ပါေဒသနာေတာ္အတိုင္းလိုက္နာက်င့္သံုးရမွာျဖစ္ပါတယ္။လက္ငင္းဘဝအတြက္၊ဧကန္ႀကီးပြားႏိုင္ေသာ လက္ေတြ႔က်ေသာတရားဓမၼမ်ားပဲျဖစ္ပါတယ္။ "ဥံဳဖြမန္းလ်ွင္အရမ္းႀကီးပြားမည္"ဟူေသာ မႏၱရေဒသနာ၊စိတ္ကူးယဥ္ဂါထာမ်ိဳးမဟုတ္ပါ၊"တကယ္လုပ္မွအဟုတ္ႀကီးပြားမည္"ဟူေသာလက္ေတြ႔ေဒသနာေဆာင္ပုဒ္မ်ားပဲျဖစ္ပါတယ္၊လူတို႔သည္ သမၸဒါတရား(၄)ပါးႏွင့္အညီႀကိဳးစား၊အားထုတ္သျဖင့္သာ ဘဝႏွင့္ဘဝစည္းစိမ္မ်ားကိုရ႐ွိႏိုင္ၾကပါမည္၊ထိုမွန္ကန္ေသာလုပ္ရပ္ျဖင့္ရ႐ွိခဲ့ေသာဘဝအေျခေနကို မပ်က္မယြင္းေအာင္ထိမ္းသိမ္းတတ္ဖို႔လဲလိုပါတယ္၊အကယ္၍ မိမိအေနအထိုင္မတတ္ခဲ့လ်ွင္ေသာ္၎၊မတရားသျဖင့္ရ႐ွိလာေသာပစၥည္းဥစၥာမ်ားျဖစ္ေနလ်ွင္ေသာ၎၊ဘဝစည္းစိမ္မ်ားပ်က္ယြင္းသြားေစတတ္ပါတယ္။ ဆုပ္ယုတ္ေၾကာင္းတရားမ်ားကိုလဲဤသို႔ေဖာ္ျပထားပါတယ္၊၁။ေသရည္အရက္ႏွင့္မူးယစ္ပစၥည္းမ်ားကိုသံုးစြဲေလ့႐ွိျခင္း။၂။အခ်ိန္အခါမဲ့ခရီးသြားလာေလ့႐ွိျခင္း။၃။ေပ်ာ္ပြဲသဘင္တို႔၌၊သြားလာၾကည့္ရႈေလ့႐ိွျခင္း။၄။ေလာင္းကစားစသည္တို႔၌ဝါသနာထံုျခင္း။၅။မေကာင္းေသာအေဆြ၊ခင္ပြန္းတို႔ႏွင့္ေပါင္းသင္ျခင္း။၆။ပ်င္းရိေလ့႐ွိျခင္းဆိုၿပီး ဗုဒၶစာေပမွာ၊သိဂၤါေလာဝါဒသုတ္သည္၊လူမႈဒုကၡေျဖ႐ွင္းေရး၊လူတန္းစားအခ်င္းခ်င္းေျပလည္စြာဆက္ဆံေရး၊စေသာလူမႈေရးအထာ၊စည္းမ်ဥ္းအျဖာျဖာတို႔ပဲျဖစ္ပါတယ္၊အေရး(၄)ပါးအတြက္လက္ေတြ႔ရ႐ွိႏိုင္ေသာဓမၼေဒသနာမ်ားျဖစ္ပါတယ္။တိုအက်ဥ္းနဲ႔လိုရင္းကိုေျပာျပထားေသာေဒသနာ တပုဒ္႐ွိပါတယ္၊အဲဒါကေတာ့၊၁။မေကာင္းမႈကိုမျပဳရ။၂။ေကာင္းမႈကိုျပဳရမည္။၃။စိတ္ကိုျဖဴစင္ေစရမည္ဟူ၍ျဖစ္ပါတယ္။ဒီသံုးခ်က္ဟာ၊ဗုဒၶဘုရား႐ွင္၏ဓမၼေဒသနာအႏွစ္ခ်ဳပ္ပဲျဖစ္ပါတယ္။ ထိုသံုးပါးျပဳလုပ္ႏိုင္ရန္၊လူမိုက္ကိုမေပါင္းဘဲပညာ႐ွိကိုေပါင္းမွသာ၊ေဖာ္ျပပါအမွန္တရားေတြကိုသိ႐ွိလိုက္နာႏိုင္ၾကမွာပါ၊လူမိုက္ေ႐ွာင္ၿပီး၊ပညာ႐ွိကိုေပါင္းဖက္ျခင္းအားျဖင့္မ႐ွိစြဲ၊အေတြးစြဲ၊စိတ္ကူးယဥ္စြဲမ်ားလဲျပဳတ္ႏိုင္မွာပါ၊လူကိုမွီၿပီး၊စြဲၿပီးျဖစ္ေနတဲ့၊႐ုပ္၊ေဝဒနာ၊သညာ၊သခၤါရ၊ဝိဉာဏတရားမ်ားနဲ႔၊သဘာဝကာယႀကီးကိုအမွန္တကယ္သေဘာေပါက္နားလည္မႈမ႐ွိရင္၊မိစၦာဒိ႒ိပဲျဖစ္ေနမွာပါ၊လူမွာ၊အစြဲနဲ႔တကြျဖစ္လာတဲ့၊ခႏၶာငါးပါးဟာလူမဟုတ္ပါဘူး၊လူေပၚမွာမွီျဖစ္၊စြဲျဖစ္တတ္တဲ့၊တရားမ်ားျဖစ္ပါတယ္လူဆိုတာက၊ပထဝီ၊အာေပါ၊ေတေဇာ၊ဝါေယာဆိုတဲ့၊ဓါတ္ေလးပါးနဲ႔တည္ေဆာက္ထားတဲ့၊႐ုပ္သဘာဝပဲျဖစ္တယ္၊မိဖႏွစ္ပါးေၾကာင့္ျဖစ္လာရတာပါ၊အစာ၊ေရ၊ေလေၾကာင့္ရပ္တည္ေနရတာပါ၊ေသြး၊သည္းေျခ၊ေလသလိပ္ေဖာက္ျပန္ရင္ပ်က္စီးသြားမွာပါ၊အသက္႐ွိစဥ္မေသခင္မွာ၊ျဖစ္ေပၚေနရတဲ့နာမ္တရားဟာ၊အတြင္း႐ုပ္၊အျပင္႐ုပ္ႏွစ္ခုတိုက္ဆိုင္မိမွ ျမင္စိတ္၊ၾကားစိတ္၊နံစိတ္၊လ်ွက္စိတ္၊ထိစိတ္စတဲ့နာမ္တရားေတြျဖစ္ေပၚလာၾကရတာပါ၊႐ုပ္ႏွစ္ခုတိုက္မွနံတရားျဖစ္ေပၚလာရတာပါ၊ "ရႈပံဖဋိစၶ၊နာမံပဝတၱိ"႐ုပ္ကိုမွီၿပီးမွနာမ္တရားဟာျဖစ္ေပၚလာရတာပါ၊အဲဒီလို၊႐ုပ္ျဖစ္ေၾကာင္းနာမ္ျဖစ္ေၾကာင္းေတြကိုေသခ်ာသိ႐ွိေအာင္၊ ေဟာေျပာႏိုင္တာက၊ပညာ႐ွိေတြသာေဟာေျပာႏိုင္ပါတယ္။အဲဒီလို၊႐ုပ္ရဲ႕အဓိကျဖစ္ေၾကာင္းနဲ႔နာမ္ရဲ႕အစ၊စျဖစ္ေၾကာင္းေတြကို၊ေသျခာ၊ေရရာေအာင္သိ႐ွိမွသာ၊မိစၦာဒိဌိျပဳတ္ၿပီး၊သမၼာဒိ႒ိျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ လူမွာမိစၦာဒိ႒ိႀကီး႐ွိေနရင္၊က်င့္ၾကံျပဳလုပ္သမ်ွေတြဟာ၊မွန္ကန္တယ္ဆိုေသာ္လည္းရည္ရြယ္ခ်က္မမွန္ပဲ၊အတိတ္၊အနာဂတ္ေတြအတြက္အေမ်ွာ္ေတြ အေၾကာက္ေတြမကင္းႏိုင္ဘဲ၊ပစၥကၡအတြက္အက်ိဳးမျဖစ္ထြန္းႏိုင္ပါဘူး၊ေကာင္းမႈေဆာင္၊မေကာင္းမႈေ႐ွာင္ေနေသာ္လည္းရည္ရြယ္ခ်က္မမွန္ကန္ဘဲ၊မိစၦာဒိ႒ိႀကီးတန္းလန္းနဲ႔ျပဳလုပ္ေနရင္၊စိတ္ထားလဲမျဖဴစင္ႏိုင္ေတာ့ပဲညစ္ႏြမ္းေနမွာပဲျဖစ္ပါတယ္၊မေကာင္းမႈေ႐ွာင္၊ေကာင္းမႈေဆာင္ေနရင္စိတ္ဓါတ္လဲျဖဴစင္ဘို႔ မိစၦာဒိ႒ိမ႐ွိဘို႔အေရးႀကီးပါတယ္၊အေမ်ွာ္ေလာဘ၊အေၾကာက္ေဒါသ၊ေၾကာင္းက်ိဳးအမွန္အသိဉာဏ္မ႐ွိတဲ့ေမာဟတရားေတြနဲ႔လုပ္ေနရင္ လုပ္သမ်ွဟာဒုကၡသံသရာထဲမွာသာလည္ပတ္ေနေတာ့မွာပါ။ အဲဒါေၾကာင့္လူမိုက္ျဖစ္ေစတဲ့၊စိတ္ဓါတ္ေတြနဲ႔မေပါင္းမိေစဘဲ၊လူလိမၼာပညာ႐ွိျဖစ္ေပၚေစႏိုင္တဲ့၊စိတ္ဓါတ္ေတြ႐ွိလာဘို႔ကအေရးတႀကီးလိုအပ္ပါတယ္၊ လူမိုက္နဲ႔လူလိမၼာကိုအျပင္မွာၾကည့္ရံုေပါင္းရံုနဲ႔မျပည့္စံုပါဘူး၊ကိုယ္ကိုတိုင္အတြင္းစိတ္ဓါတ္လဲျပဳျပင္ၿပီး၊ကိုယ္ကိုတိုင္၊လူမိုက္မျဖစ္ဖို႔၊လူလိမၼာပညာ႐ွိျဖစ္ဖို႔ကိုရည္ရြယ္ၿပီး၊လူမိုက္ျဖစ္ေစႏိုင္တဲ့ေဒါသတရားေတြမထား႐ွိဘဲ၊လူလိမၼာပညာ႐ွိျဖစ္ႏိုင္တဲ့ေမတၱာတရားေတြထား႐ွိျပဳျပင္ၾကရမွာပါ၊လူတိုင္ဟာကိုယ္ကိုယ္တိုင္ပညာ႐ွိျဖစ္ေအာင္နဲ႔လူမိုက္မျဖစ္ေစဘို႔၊ျပဳျပင္ၾကမွသာ ေလာကႀကီးဟာ သာယာဝေျပာတဲ့ေလာကသစ္ႀကီးကိုတည္ေဆာက္ႏိုင္မွာျဖစ္ေၾကာင္းပါခင္ဗ်ာ၊ဒါေၾကာင့္ စိတ္ထားေျပာင္းၾကပါလို႔ တိုက္တြန္းလိုက္ပါတယ္။ စာေပသစၥာျဖင့္ဟသၤာ(ေတာင္တြင္းႀကီး)